کد مطلب:151454 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:272
خلق عظیم
آغوش فاطمه ی زهرا، دختر پیامبر صاحب خلق عظیم [1] ، بهترین و ارجمندترین گاهواره ای بود كه می توانست فرزندانش را بر بنیاد این خوی و منش پرورش دهد.
لیك هنگامی كه زهرا پدرش را، یعنی پیامبر را، در حال احتضار دید، و پیامبر او را آگاهانید كه بزودی به وی خواهد پیوست، برای فرزندان خردسالش از پیامبر مزید آن را طلب كرد؛ و كوشید آشكارا - تا آنجا كه راویان حدیثش را نقل می كنند - از پدر بخواهد كه برای دو پسرش، ارث بگذارد:
[57 - 55] فاطمه، دختر پیامبر - صلی الله علیه و آله و سلم -، در همان بیماری كه پیامبر بدان درگذشت، دو پسرش را به نزد رسول خدا - صلی الله علیه و آله و سلم - آورد و گفت: یا رسول الله! این دو فرزندان تو [2] اند، آیا چیزی برای ایشان به ارث می نهی؟ - یا گفت: فرزندان تو و فرزندان من اند، چیزی به ایشان ببخش.
پیامبر - صلی الله علیه و آله و سلم - فرمود: آری.
به حسن، هیبت و والائی ام را بخشیدم.
و به حسین، دلیری و بخشندگی ام را.
فاطمه گفت: خشنود شدم، یا رسول الله! [3] .
فاطمه ی زهرا ارثی را كه از پیامبر برده شود، فرایاد پدر آورد، و پیامبر هم با لفظ «آری» با او همداستان گشت و هیچ نگفت: «انا معاشر الانبیاء لا نورث». [4] .
اگر قرار بود كسی از پیامبر ارث نبرد، این موضوع نخست به زهرا گوشزد می شد كه وارث پیامبر به شمار می رود؛ چه، دو پسر او، در جائی كه مادرشان هست، از حیث طبقه از نیای خود ارث نمی برند؛ ولی می بینیم كه پیامبر با دخترش در این خواسته مخالفت نكرد و فرمود: «آری».
و اما میراثی كه از پیامبر جاودانه می ماند، همان «خلق عظیم» است، نه حطام دنیا كه تباهی می پذیرد. این میراث برای آن دو فرزند گرامی تر بود، و از همین رو، زهرا از بخشش پیامبر به فرزندانش خشنود شد؛ بویژه كه پیامبر مهمترین صفات ضرور برای رهبری الهی را به آن دو بخشیده بود:
شكیبائی، و صبر بر شدائد، و هیبت، و والایی، و جلالت، برای حسن كه در روزگار خویش به گرفتاریهای گوناگون مبتلا شد، و از این رو، پیامبر آنچه مورد نیاز پیشوایان صابر است، به وی عطا كرد.
و شجاعت، و بی پروائی، و دلیری، و بخشندگی، برای حسین كه در ره خدا و برای برفرازیدن كلمةالله قیام كرد، و از این رو، پیامبر ضرورترین چیز برای پیشوایان جهادگر را به او عطا نمود.
لیك هنگامی كه زهرا پدرش را، یعنی پیامبر را، در حال احتضار دید، و پیامبر او را آگاهانید كه بزودی به وی خواهد پیوست، برای فرزندان خردسالش از پیامبر مزید آن را طلب كرد؛ و كوشید آشكارا - تا آنجا كه راویان حدیثش را نقل می كنند - از پدر بخواهد كه برای دو پسرش، ارث بگذارد:
[57 - 55] فاطمه، دختر پیامبر - صلی الله علیه و آله و سلم -، در همان بیماری كه پیامبر بدان درگذشت، دو پسرش را به نزد رسول خدا - صلی الله علیه و آله و سلم - آورد و گفت: یا رسول الله! این دو فرزندان تو [2] اند، آیا چیزی برای ایشان به ارث می نهی؟ - یا گفت: فرزندان تو و فرزندان من اند، چیزی به ایشان ببخش.
پیامبر - صلی الله علیه و آله و سلم - فرمود: آری.
به حسن، هیبت و والائی ام را بخشیدم.
و به حسین، دلیری و بخشندگی ام را.
فاطمه گفت: خشنود شدم، یا رسول الله! [3] .
فاطمه ی زهرا ارثی را كه از پیامبر برده شود، فرایاد پدر آورد، و پیامبر هم با لفظ «آری» با او همداستان گشت و هیچ نگفت: «انا معاشر الانبیاء لا نورث». [4] .
اگر قرار بود كسی از پیامبر ارث نبرد، این موضوع نخست به زهرا گوشزد می شد كه وارث پیامبر به شمار می رود؛ چه، دو پسر او، در جائی كه مادرشان هست، از حیث طبقه از نیای خود ارث نمی برند؛ ولی می بینیم كه پیامبر با دخترش در این خواسته مخالفت نكرد و فرمود: «آری».
و اما میراثی كه از پیامبر جاودانه می ماند، همان «خلق عظیم» است، نه حطام دنیا كه تباهی می پذیرد. این میراث برای آن دو فرزند گرامی تر بود، و از همین رو، زهرا از بخشش پیامبر به فرزندانش خشنود شد؛ بویژه كه پیامبر مهمترین صفات ضرور برای رهبری الهی را به آن دو بخشیده بود:
شكیبائی، و صبر بر شدائد، و هیبت، و والایی، و جلالت، برای حسن كه در روزگار خویش به گرفتاریهای گوناگون مبتلا شد، و از این رو، پیامبر آنچه مورد نیاز پیشوایان صابر است، به وی عطا كرد.
و شجاعت، و بی پروائی، و دلیری، و بخشندگی، برای حسین كه در ره خدا و برای برفرازیدن كلمةالله قیام كرد، و از این رو، پیامبر ضرورترین چیز برای پیشوایان جهادگر را به او عطا نمود.
[1] اشارت است به اين كه خداوند در قرآن كريم (س 68 ي 4) به پيامبر - صلي الله عليه و آله - مي فرمايد: «و انك لعلي خلق عظيم» و خوي ستوده و ارجمند آن حضرت را مي ستايد.
[2] از براي گواهي كتاب و سنت و لغت عرب، بر صحت اين تعبير كه اين دو نواده ي ارجمند را فرزندان پيامبر - صلي الله عليه و آله - بخوانيم، نگر: شفاء الصدور في شرح زيارة العاشور، حاج ميرزا ابوالفضل طهراني (ره)، به اهتمام سيد ابراهيم شبيري، چ: 1، تهران: انتشارات مرتضوي، 1376 ه. ش؛ صص 123 - 108.
[3] مختصر تاريخ دمشق ابن منظور (118 / 7).
[4] يعني: «كسي از ما پيامبران ميراث نمي برد»!
اين مضموني بود كه ابوبكر ادعا كرد از پيامبر - صلي الله علي و آله - شنيده و بدين دستاويز فدك را از دست صاحب حقيقي و شرعي آن، زهراي مرضيه - سلام الله عليها -، خارج كرد و غصب نمود، و رفت آنچه رفت.
حال آن كه نه اصل اين خبر پذيرفتني است، و نه معنائي كه ابوبكر از آن اراده كرده قابل دفاع. افزون بر آن، «فدك» را پيامبر - صلي الله عليه و آله - در زمان حيات به حضرت زهراء - سلام الله عليها - بخشيده بودند.
باري، درباره ي اين خبر منسوب، نگر: نظرات في تراث الشيخ المفيد، السيد محمدرضا الحسيني الجلالي، ط: 1، صص 126 - 122؛ و: دقائق التاويل و حقائق التنزيل، ابوالمكارم حسني، پژوهش جويا جهانبخش، ص 70 و 535 و 569.